Neuro Chronobiology – nghiên cứu về nhịp sinh học thần kinh của làn da – là khái niệm này đang giúp các thương hiệu và người dùng hiểu rõ hơn cách làn da hoạt động theo chu kỳ 24 giờ, từ đó tối ưu hóa hiệu quả chăm sóc bằng cách dùng đúng sản phẩm, vào đúng thời điểm.
Neuro Chronobiology là gì và vì sao lại quan trọng với làn da?
Neuro Chronobiology là một ngành khoa học liên ngành kết hợp giữa thần kinh học và nhịp sinh học học (chronobiology) – chuyên nghiên cứu chu kỳ hoạt động tự nhiên của cơ thể theo thời gian. Trong ngành chăm sóc da, Neuro Chronobiology tập trung vào việc khám phá cách làn da, với tư cách là một cơ quan thần kinh ngoại biên, vận hành theo đồng hồ sinh học 24 giờ, và phản ứng với các tác động nội tại và ngoại cảnh khác nhau tùy theo từng thời điểm trong ngày.
Làn da không chỉ là lớp màng thụ động bên ngoài cơ thể. Trên thực tế, nó có khả năng tiếp nhận, xử lý và phản ứng với tín hiệu từ môi trường và hệ thần kinh trung ương. Các tế bào da sở hữu “đồng hồ phân tử” riêng biệt, chịu sự điều phối của các gene chu kỳ (clock genes) như PER, BMAL1, CRY, tương tự như đồng hồ sinh học trong não. Những gene này hoạt động theo một chu trình 24 giờ, điều chỉnh nhịp độ phân bào, sản xuất collagen, điều tiết bã nhờn và hàng loạt phản ứng sinh lý khác.
Điều này lý giải vì sao làn da không hoạt động giống nhau suốt cả ngày. Có thời điểm da sẽ tập trung bảo vệ, thời điểm khác lại chuyên phục hồi và tái tạo. Nếu hiểu được cách da thay đổi theo nhịp sinh học, bạn sẽ biết nên dùng sản phẩm gì, vào thời điểm nào để tăng hiệu quả lên gấp nhiều lần mà không cần tăng số lượng sản phẩm hay nồng độ hoạt chất.
Nhịp sinh học của làn da trong 24 giờ: hành trình mà ít ai để ý
Mỗi buổi sáng, khi bạn thức dậy, làn da cũng bắt đầu thức giấc. Từ khoảng 6h đến 10h sáng, các tế bào da được kích hoạt để tạo hàng rào bảo vệ , chủ yếu chống lại tác nhân bên ngoài như tia cực tím, ô nhiễm và vi khuẩn. Vào khoảng thời gian này, làn da tiết bã nhờn mạnh hơn, lỗ chân lông mở rộng hơn và lưu lượng máu dưới da tăng nhẹ để chuẩn bị đối mặt với môi trường. Hệ thống miễn dịch da cũng hoạt động mạnh nhằm hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn hay gốc tự do từ ánh nắng và không khí.
Từ trưa đến khoảng 16h, da dần ổn định và chuyển sang trạng thái bảo toàn năng lượng. Đây là thời điểm làn da nhạy cảm nhất với tia UV, đồng thời cũng dễ bị mất nước do nhiệt độ tăng cao và quá trình bốc hơi. Hàng rào bảo vệ da nếu không đủ vững sẽ rất dễ suy yếu, gây ra hiện tượng đỏ rát, kích ứng hoặc sạm màu.
Khi mặt trời lặn, đồng hồ sinh học của da bắt đầu chuyển hướng. Từ khoảng 20h trở đi, hormone melatonin vốn được điều tiết bởi ánh sáng sẽ bắt đầu được giải phóng. Melatonin không chỉ giúp bạn dễ ngủ mà còn tăng cường khả năng chống oxy hóa nội sinh của da, giúp sửa chữa tổn thương tế bào, tăng tổng hợp collagen và kích hoạt quá trình phân bào – chìa khóa để tái tạo mô mới. Đây là thời điểm mà da hấp thụ dưỡng chất tốt nhất, đồng thời sẵn sàng tiếp nhận các hoạt chất điều trị như Retinoid, AHA/BHA hoặc Peptide.
Vào ban đêm, đặc biệt từ 23h đến 3h sáng, quá trình tái tạo tế bào diễn ra mạnh mẽ nhất. Da tăng cường sản xuất protein, loại bỏ tế bào chết và thúc đẩy quá trình phân chia tế bào đáy. Đó là lý do vì sao bạn thường thấy da khác hẳn sau một đêm ngủ ngon, hoặc ngược lại, xỉn màu, nổi mụn nếu thức khuya.
Cách chăm sóc da theo nhịp sinh học thần kinh
Khi hiểu được hành trình sinh học của da trong ngày, bạn có thể xây dựng một routine skincare không chỉ hợp lý mà còn hiệu quả vượt trội vì nó đồng hành cùng sinh lý tự nhiên của da, thay vì đi ngược lại.
Buổi sáng, mục tiêu chính của skincare nên là bảo vệ và tăng cường hàng rào da.
Điều này có nghĩa là bạn nên bắt đầu bằng một loại sữa rửa mặt dịu nhẹ để làm sạch bã nhờn tích tụ qua đêm, sau đó sử dụng các thành phần chống oxy hóa như Vitamin C, Niacinamide hoặc Coenzyme Q10 để trung hòa gốc tự do. Đây cũng là thời điểm thích hợp để dùng các sản phẩm có thành phần chống ô nhiễm như flavonoid hoặc chiết xuất thực vật chống viêm. Đừng quên kem chống nắng phổ rộng SPF 50+ bởi từ 10h sáng trở đi, da sẽ đối mặt với nguy cơ bị tổn thương bởi UVB/UVA, và chỉ có chống nắng mới giúp bạn ngăn lão hóa hiệu quả nhất.
Verso Natural Glow, Super C Serum
Payot Vitamin C Radiance Serum
Buổi tối là thời điểm vàng cho phục hồi.
Sau một ngày tiếp xúc với môi trường và stress, da cần được làm sạch sâu bằng phương pháp double cleansing. Sau đó, tùy theo tình trạng da mà bạn có thể sử dụng các hoạt chất tái tạo như Retinoid, peptide, AHA hoặc các serum cấp ẩm sâu như Hyaluronic Acid hoặc B5. Đây là lúc mà các tế bào da phù hợp nhất để tiếp nhận dưỡng chất, nhờ vào chu kỳ phân chia tế bào tăng tốc.
Đặc biệt, nếu đang dùng sản phẩm treatment mạnh như Retinol thì bạn nên chọn thời điểm trước 23h để bôi, nhằm đồng bộ hóa với thời điểm tổng hợp protein tự nhiên của da. Việc dưỡng ẩm và khóa ẩm bằng kem dưỡng chứa ceramide, lipid hoặc chiết xuất thực vật là điều cần thiết để giữ lại nước trong suốt đêm nhằm giúp da căng mịn khi thức dậy.
Verso Night Cream
Payot Adaptogen Moisturising Cream
Một lưu ý quan trọng là việc ngủ đủ giấc và đúng giờ cũng là một phần của chăm sóc da theo nhịp sinh học. Không có loại kem nào có thể bù đắp được cho một đêm thiếu ngủ. Khi bạn ngủ đủ, đặc biệt từ 22h đến 2h, hormone tăng trưởng (GH) được tiết ra mạnh nhất, hỗ trợ tái tạo làn da một cách tự nhiên và bền vững.
Kết luận
Mặc dù Neuro Chronobiology còn là một khái niệm mới mẻ với nhiều người nhưng đã đang dần trở thành nền tảng khoa học giúp con người chăm sóc da hiệu quả hơn, bền vững hơn. Bằng cách hiểu và tôn trọng chu kỳ sinh học tự nhiên 24 giờ của da, bạn có thể tối ưu hóa hiệu quả của từng sản phẩm mà không cần sử dụng quá nhiều.
Thay vì chạy theo xu hướng và dùng thật nhiều hoạt chất mạnh thì bạn hoàn toàn có thể bắt đầu từ những điều đơn giản: dùng Vitamin C vào buổi sáng, Retinol vào buổi tối, ngủ sớm, chống nắng đều đặn và luôn dưỡng ẩm đúng cách. Khi làm đúng thời điểm, mọi hoạt chất bạn sử dụng sẽ có không gian lý tưởng để phát huy hết tiềm năng.
